Over taaldomheden op de Facebook-Homepage

Taaltreurnis alom
De onderstaande, vet gezette, tekst kunt u vinden in de marge van het als communicatieve internetgebeuren bekend staande Facebook. Zoals vrijwel al die nieuwerwetse, onprofessioneel werkende, maar zich o zo graag als kenners van alle ins and outs profilerende organisaties, verkeert de 'redactie' of de soortgelijke, daarvoor verantwoordelijke, afdeling, op voet van oorlog met de Nederlandse taal.
Hoezeer het ook gratis is, men heeft niet het recht u te vragen of u al een lid heeft. Want dat staat er door de toevoeging van het (hoe kon het ook anders) LID-woord EEN.
Daar hoort te staan: AL LID?

..........
heeft zich aangemeld op Facebook.

Registreren voor Facebook
om in contact te komen met
...........

Registreren

Het is gratis en iedereen
kan lid worden. Al een lid?
Aanmelden om in contact
te komen met..........


En voor degene die zich heeft aangemeld (en daarna dus van diegene), verschijnt er een tekstregel, eventueel aangevuld met fotootjes, waarin staat:
Hier zijn een aantal vrienden van..........

Doch ook die zin deugt niet. Het onderwerp van de zin, aantal, is een enkelvoud — wat daarachter als bijstelling komt: dieren, dingen, honingsoorten, koninginnen, keizers of kiezers, is niet van enig belang — en daarom hoort daar te staan:
Hier is een aantal vrienden van.........

En of je nu op E-Kudos kijkt, alsmede op zo menig ander, soortgelijk eigentijds, medium — het is taaltreurnis alom. Geen wonder dat Henk Hofland in NRC/Handelsblad zijn ergernis over zulke web-instanties uitspreekt.

Das Wort — een gedicht van Friedrich Nietzsche

Das Wort

Lebendgem Worte bin ich gut:
Das springt heran so wohlgemut,
Das grüßt mit artigem Genick,
Ist lieblich selbst im Ungeschick,
Hat Blut in sich, kann herzhaft schnauben,
Kriecht dann zum Ohre selbst den Tauben,
Und ringelt sich und flattert jetzt,
Und was es tut — das Wort ergetzt.

Doch bleibt das Wort ein zartes Wesen,
Bald krank und aber bald genesen.
Willst ihm kein kleines Leben lassen,
Mußt du es leicht und zierlich fassen,
Nicht plump betasten und bedrücken,
Es stirbt oft schon an bösen Blicken —
Und liegt dann da, so ungestalt,
So seelenlos, so arm und kalt,
Sein kleiner Leichnam arg verwandelt,
Von Tod und Sterben mißgehandelt.

Ein totes Wort — ein häßlich Ding,
Ein klapperdürres Kling-Kling-Kling.
Pfui allen häßlichen Gewerben,
An denen Wort und Wörtchen sterben!

Friedrich Nietzsche (1844-1900)
Aus: Spruchhaftes aus den Jahren 1869 bis 1888

Op de foto: Friedrich Nietzsche, Basel 1873

Extra heffingen in strijd tegen hufters en proleten

In het dagblad De Pers van maandag 8 december wordt, onder de kop Woord van het jaar, aandacht besteed aan het begrip 'Hufterindex'. Daarin wordt uitgelegd dat het begrip in tal van vormen ingang heeft gevonden in het politieke taalgebruik en mede op grond daarvan is het nieuwe begrip Hufterindex ontstaan. Sommige politici zullen daar hoog op scoren als je hen eens goed onder de loep neemt.
Zelf hadden een collega en ik als boekhandelaren in de jaren zestig van de vorige eeuw al wel zo een en ander meegemaakt — zie daartoe onze zustersite Tempel der Herinneringen. Daar kunt u tal van memoires lezen die te maken hebben met gedrag van onder meer klanten van onze winkel. Zonder het hierboven genoemde begrip te gebruiken dat toen nog niet binnen ons bereik viel, hadden we echter niet lang nodig om te bepalen tot welk percentage sommige, nare, via intens vervelende, tot en met extreem hufterige, klanten voor hufterbelasting in aanmerking zouden moeten komen. Een enkele keer was de negatieve uitstraling en het daaebij behorende gedrag zo uitzinnig dat het percentage boven de honderd uitkwam, en dan werd snel besloten dat zo iemand de winkel niet meer in mocht.
Vrij snel heb ik dat stelsel-in-de-kinderschoenen enigszins aangepast en uitgebreid. Ik wilde wat meer bekendheid aan ons systeem van indeling der klandizie geven en bedacht dat dit met allitererende begrippen wellicht heel wat beter zou lukken, en zo werd het woord 'hufterbelasting' vervangen door HufterHeffing, een taks die, indien nodig, nog kon worden aangevuld met een ProletenPenning, en als zou blijken dat die bijzondere belastingen niet voldoende effect zouden sorteren, wilde ik graag een hardleersheidstoeslag achter de hand hebben met een onbeperkt percentage: zonder plafond, zal ik maar zeggen. Dat zou wel tot duizenden procenten kunnen oplopen.
Een enkele klant wijdden wij daarover in, en — het moet gezegd — dat leidde veelal tot hilariteit. Onnodig hier te melden dat juist die cliënten in het geheel niet op onze lijsten voorkwamen.
Het spreekt eigenlijk vanzelf dat overheden deze heffingen zouden kunnen invoeren, doch tevens dat zij daarvoor wel toestemming van deze zijde nodig hebben, en — zeker niet te vergeten — de auctor intellectualis daarvan geldelijk schadeloos zullen moeten stellen.

Een schrijnend gebrek aan kennis van de basis van het Nederlands maakt communiceren onmogelijk

Rekenen
Onlangs kocht ik iets op de markt bij een kraam, die op dat moment werd beheerd door een vrouw alleen. Van haar kocht ik twee artikelen van 75 cent per stuk. Ik stak haar een euro en vijftig cent toe, maar die werd niet direct aangenomen. De vrouw ging aan het andere einde van de kraam op zoek naar een elektronisch rekenapparaat, dat ze aanzette en twee keer het getal 75 intikte. Het zal zelfs de meeste kinderen van de basisschool niet zoveel moeite kosten om met het bedrag van één euro vijftig voor de dag te komen, ook zonder die elektronische ondersteuning. Maar deze nog niet echt middelbare dame keek verbaasd èn enigszins wantrouwend tegen het bedrag aan en liet het machientje daarom nog maar eens rekenen. Daarna liet ze zich overtuigen en nam de euro en het de halve euro van mij aan. Hoewel ik zoiets subjectief niet echt heel erg vind, heb ik er objectief gezien flink wat moeite mee. Iemand die zoiets basaals zelfs met een rekenmachine nog te moeilijk vindt, hoort eenvoudigweg niet bij een marktkraam, ook al valt daar niets tegen te doen door bij voorbeeld overheidsingrijpen. En zolang de klanten van die bewuste kraam dat accepteren dan wel tolereren, is overheidsingrijpen geen vereiste.

Totaal onbegrip
Doch dat onvermogen tot rekenen van een lagere school-som was niet het ergste. Toen ze zag dat ik de verpakking van een soepproduct afzocht naar een lijst met ingrediënten, kwam er een met zeer veel moeite nog net verstaanbaar begrip uit haar mond: "Soaoepi" of iets soortgelijks. Toen ik zag dat er ingrediënten in de lijst voorkwamen die ik, vanwege een extreme vorm van voedselintolerantie, volstrekt moet mijden, legde ik het pakje weer weg.
Toen begon een korte, maar onaanvaardbare lijdensweg.
"Nee," riep ze. "Waatttur bai".
Ik schudde mijn hoofd, maar ze onderbrak — "Neeee, wáááturrr" — en trachtte het eerst met Nederlandse woorden, doch dat haalde niets uit; vervolgens met aanwijzingen in de richting van ernstige jeuk en tenslotte met een enorm stuk ademnood, doch ook dat alles werd overvleugeld.
"Nee," riep ze weer, terwijl ze mij het pakje toestak. "Waatttur bai."
Nog enige keren heb ik hoofdschuddend getracht haar te doordringen van het feit dat ik wel begreep dat het om instant groentesoep ging, maar dat sommige ingrediënten absoluut niet mochten, doch het mocht niet baten. Ze bleef maar "Nee" en "Waatttur bai" roepen.

Nederlands leren of wegblijven van de markt
Zo iemand hoort, zonder primaire kennis van onze taal, niet bij een kraam op de markt, aangezien communiceren niet mogelijk is. En omdat zoiets nu eenmaal een eerste vereiste is in een relatie tussen cliënt en verkopende partij, dient zo'n mevrouw dwingend te worden opgelegd een intensieve, met enige handelskennis aangevulde, cursus Nederlands te volgen, dan wel moeten de daartoe aangewezen instanties ervoor zorgen dat zo iemand niet de mogelijkheid krijgt om, zonder enige begeleidende opvang, haar onmogelijkheid tot communicatie zo schrijnend aan de dag te leggen.